Yan Kapıdan Girenler - Modern Türk Resminin Analizi / Elif Dastarlı..

İtiraf etmem gerekir ki kitabın sadece çok geniş bir kısmını oluşturan Osman Hamdi bey ile ilgili bölümleri üzerinden kendi yorumumu ifade ediyorum. 
Çok güzel bir tesadüf eseri Robin Kitabevi’nde Osman Hamdi Bey’le ilgili kitapları ararken, oradaki 9 Eylül Güzel Sanatlar mezunu ilgililerin benim için çok kıymetli olan yönlendirmeleri sayesinde böyle bir kitabın içinde, Osman Hamdi Bey’in de yer aldığından haberdar oldum. Gerçekten böyle ilgili ve konusunun hakimi kitabevi görevlisini uzun süredir görmediğimi itiraf etmeliyim. Bu açıdan şükranlarımı sunuyor ve ne kadar mutlu olduğumu buradan da ifade etmek istiyorum. 
Kitabı gelecek olursam, içerisindeki Osman Hamdi ilgili kısımlar; bugüne kadar okuduğum (ki çok fazla olduğunu düşünmüyorum) kitaplar bağlamında oldukça iyi ve daha önce karşılaşmadığım verilere ulaşmamı sağladı. Bu açıdan kendi adıma çok sevindirici bir okuma deneyimi oldu. İnanılmaz keyif alarak sayfaları çevirdim ve öyle güzel, bugüne kadar varlığından haberdar olmadığım Osman Hamdi ile ilgili diğer pek çok kaynak eserden de haberdar oldum ki çok mu çok sevindim. Her birini not ettim ve ulaştım. Hem o kitaplar, hem de yazarın kendi aktarımları kapsamında Osman Hamdi Bey ve onun resimlerine dair şahane bilgilere, yorumlara erişim sağlamış olmak çok iyi geldi. 
O yüzden bu bağlamda siz de Osman Hamdi Bey’ ilgi duyuyorsanız mutlaka okumanız gereken bir eser olduğu kanaatindeyim. Yok, zaten Türk resim sanatı ile ilgiliyseniz de, diğer bölümleri kapsamında da oldukça iyi bir kaynak olduğunu belirtmek isterim.
  • Osman Hamdi de daha gerçekçi bir algıyla biraz değişen ama biraz aynı kalan yaşamı, çoğu zaman fotoğraftan faydalanıp çeşitli kurgu sahneler yaratarak resmetmiştir. Onun kendi toplumunun geleneksel unsurlarını görüp kimi resimlerinde aynen resmetmeyi tercih etmesi, yani bakışını geleneksel olana yöneltmesi, Batılı aydın reflekslerine sahip biri için tartışmasız oryantalist bir tavırdır. Osman Hamdi, Batılılaşma sürecinin çelişkilerini yaşamıştır ve sonuç çoğunlukla Batılı bir oryantalist gibi tavır alması şeklinde olur. Öte yandan Mihrab gibi bazı resimleri ise var olan ile olmasına inandığı arasındaki gerilimi işaret eden ender örneklerdendir ve kompozisyon hakkında ayrıntılı bir yorum sürecine girmek hakikaten heyecan uyandırır. [s. 111]
  • Mekândaki hat levha, kitap dolu kitaplık, sehpalar, kahve fincanı o dönemde tüm İstanbul evlerinde bulunabilecek nesnelerdir ve bir anakronizm yaratmak yerine güncel olanı, var olanı ve varlığıyla anlam kazananı gösterir. Böylece özneni ruh durumunu onu çevreleyen nesnelerle destekleme yaklaşımı bir yenilik olarak Türk resmine girer ve bu da Osman Hamdi’nin oryantalizmi tersine bir bakışla ele alarak yarattığı yenilikte yansımasını bulur. [s. 122]
  • Batılılaşan Türk resminde figürlü sahnelerin ilk büyük ustası Osman Hamdi Bey, mahremin temsil edildiği iç mekân resimlerinde de ilk sırada yer alır. Erken tarihlerde Osman Hamdi Bey'in eserlerinde ev içini görürüz fakat onun da önceliği oryantalist bir resim olduğu için genellikle temsil ettiği mekân ile figürleri belirli bir kurguya sahiptir. [s. 227]


Comments