Osman Hamdi Bey ile ilgili çocuk kitapları..

Tabii ki Osman Hamdi ile ilgili kitap yazıları paylaşımlarıma bir noktada çocuk kitapları ile de devam ediyorum. Öyle ki ilgimin başladığı dönemde bulabildiğim tüm Osman Hamdi ile ilgili çocuk kitaplarını inceleme fırsatım oldu. Bunlardan sadece ikisi fotoğrafta* yer almıyor. (Tabii çok yakında varlığından haberdar olduğum ancak henüz ulaşamadığım iki minik başka kitap ve yakında çıkacak olan bir tanesi hariç :)) Onları da yazının sonunda anlatıyorum.

Gelelim esas resimde görselleri yer alan kendi kütüphaneme de kattığım dört tane Osman Hamdi ile ilgili çocuk kitabına :-) Yaş gruplarına göre en gençten ergene doğru bir sıralama izleyecek olursam: 

Osman Hamdi Bey / Meltem Ulu – Zeynep Özatalay @potikareyayinlari

Bu kitabı, okumayı sökmemiş olsa da küçük çocukların zevkle dinleyeceği bir Osman Hamdi kitabı olarak görüyorum. Macera tarzındaki bir öykü içine, Osman Hamdi’ye dair belli başlı bilgilerin ve onun vesilesiyle resim sanatı ile arkeolojiye ilişkin temel bilgilerin kurgulanmış olduğu bir nitelikte. Ve bunu bence oldukça başarılı bir şekilde yerine getiriyor. Kitabın sonunda da bir resim boyama aktivitesi eklenmiş olması, bence kitabı öne çıkaran keyifli bir güzellik. Ayrıca okumayı kolaylaştırmak ve heyecanlı kılmak adına, Osman Hamdi’nin birtakım eserlerin aynı mekândaymışçasına olduğu bir öykü üzerinden kurgusu ilerliyor ancak durumu, küçük dipnotlar şeklinde belirtmesi çok yerinde. Zira olası bir kafa karışıklığının önüne çok iyi bir şekilde geçilmiş oluyor.

Kendi Yolunu Çizen Hayalperestler: Osman Hamdi Bey / Nihan Güner – Mavisu Demirağ @boncukyayinlari

Bu kitabı dair ilk söylemek istediğim şey; çizimlerine, o çizimlerinin renklerine ve üzerinde belirttiği not sayesinde öğrendiğim üzere kitabın basımında çocuklara zararlı olmaması adına gıda boyası kullanılmış olması detayına tek kelimeyle bayıldım. Her sayfasını öyle keyifle, bütün çizimlerinin detaylarını inceleye inceleye çevirdim ki adeta Osman Hamdi’nin tablolarına bakar gibi büyük zevk aldım. Konusuna gelince ise; Osman Hamdi’nin hayat hikayesini çocukların anlayabileceği, hem de hiç sıkılmadan dinleyebileceği bir formatta, tabii ki kısaltarak, sadeleştirerek ve basitleştirerek çok güzel bir şekilde aktarıyor. Dolayısıyla hem okumayı sökmüş çocukların, hem de kitap dinlemeyi seven miniklerin zevkle dinleyebileceğini düşündüğüm bir kitap. Kitabın sonunda da kocaman iki sayfa boyunca; sanatçının resim tarzına ve özellikle arkeoloji müdürlüğü yapmaya başlamasından sonraki döneminde Türk arkeolojisine kattıklarını, belli başlı noktalara değinerek çok güzel anlatıyor. Dolayısıyla duyguları da çocukların anlayabileceği şekilde ifade etmeyi ihmal etmeyen bu kitabı şahsen çok sevdim.

Kaplumbağalı Adam Osman Hamdi Bey / Dilek Maktal Canko – Eray Özbek @yapikrediyayinlari

Üçüncü kitap ise YKY’den çıkan ve fakat ne yazık ki şu an hiçbir baskısı olmadığı için bulması o kadar da kolay olmayan bir kitap. Zira ben de Nadir Kitap’ta bulduğum tek kopyayı edinerek, büyük bir tesadüf eseri kitaplığıma katmış oldum. Öncelikle kitabın resimleri hem çizimlerden (öykünün görselleştirilmesi adına), hem de Osman Hamdi’nin tablolarının birebir baskılarının yanı sıra içerdiği detayları pekiştiren resimlemelerden oluşuyor. Hikayesinin ise bir önceki kitabın hitap ettiği çocuk yaş grubunun bir tık üzerindeki kitleye hitap eder olduğu kanısındayım. Çünkü öyküsü, gerçek hikâyenin biraz da, bir nevi bilemeyeceğimiz hayali unsurların eklenmesi ile kurgulanmış. Mesela okuduğum birkaç biyografi kapsamında Osman Hamdi’nin çocukluğunda kaplumbağalar ile ilgili bir anekdota rastlamadım. (Zira tablonun ilhamının ne olduğuna, ilgili paylaşımımda değinmiştim.) Ancak böyle bir detay diğerlerinden farklı olarak bu kitapta yer alıyor ve dolayısıyla o manada hayali kurgusallığın söz konusu olduğunu not düşebilirim. Bu yüzden de gerek çizimleri, gerekse de bir tık daha komplike olan kurgusal öyküsü bağlamında dediğim gibi; daha çok sanki ilkokul üçüncü-dördüncü sınıfların okumaktan hoşlanacağı bir kitap gibi geldi bana. Tabii kapağındaki resmin çarpıcı güzelliği, kağıt kalitesi ve de kitabın tüm baskısının oldukça kaliteli olması noktasında oldukça iyi bir kitap. Dolayısıyla çocukların eline almaktan ve sayfalarını karıştırmakta hoşlanacaklarını düşündüğüm bir eser oldu.

Çocuklara Ressamlar: Osman Hamdi / Durmuş Akbulut @etikyayinlari

Son kitap ise aralarında en çok beğendiğim, bir yetişkin olarak da okumaktan çok keyif aldığım; Durmuş Akbulut‘un Çocuklara Ressamlar Serisinin Osman Hamdi’ye ayrılmış kitabı. [Nitekim sonrasında Durmuş Akbulut‘un yetişkinlere dair olarak yazdığı Türk Resim Sanatının Öncüleri: Osman Hamdi ve Batı Kuşağı adlı kitabını da edindim ve aynı keyfi, çoğaltılmış bilgiler eşliğinde almış oldum (yakında onu da blog’a ekleyeceğim ;))]. Bu kitap ise diğer kitaplara nazaran, bence daha bi teenage dediğimiz grubun ilk yıllarının okumaktan hoşlanacağı bir kitap. Tabii resim sanatına özel ilgisi olan daha küçük yaşlardaki çocukların da, verdiği detaylar bağlamında okumaktan keyif alacağını da düşünmüyor değilim. Zira zaten kitaptaki resimler birebir Osman Hamdi’nin en bilinen tablolarından ve tablolardaki detayları çok daha kolay gösterebilmek adına büyütülmüş karelerinden oluşuyor. Bu anlamda da dediğim gibi yine kendimin de bakmaktan çok keyif aldığım bir kitap oldu. Bunda tabii, baskı kalitesinin bu kitapta da çok iyi olmasının etkisi olduğunu belirtmeliyim. 

Dolayısıyla Osman Hamdi’ye ilk giriş noktasında, özellikle de resimlerindeki sanatsal detayların ne ifade ettiğini anlama ve anlamlandırma açısından çok yerinde noktalara değiniyor, içi dolu açıklamalarda bulunuyor. Bu bağlamda, mesela “kırmızı ve mavi renklerin bir yumuşak bir karşıtlık kurduğunu” aktarmakla kalmıyor, “resmin arka planında bir derinlik kattığı” vurgusunu da yapıyor. Diğer taraftan da örneğin, “ayakta saz çalan kadın, elindeki müzik aletini çalmayı yeni öğreniyormuş gibi duruyor” gibi fiziksel detaylara yorum katan ifadelerde de bulunuyor. Dolayısıyla çocukların resme bakış açılarını, sanatsal noktada nasıl yönlendirebileceklerinin ipuçlarını veriyor. Tüm bunlar da kitabın kendi adıma birkaç adım ön plana çıkmasına sebep güzel nitelikler olarak yer alıyor. Bir de bu kitabın sonunda da çok güzel bir Osman Hamdi Bey biyografi bulunuyor, onu da not etmiş olayım.

* Onlardan bir tanesi Osman Hamdi Bey'in Hazinesi - İstanbul Arkeoloji Müzeleri [Lider Hepgenç – Aysun Altındağ @finalkültürsanatyayınları] ismini taşıyordu ve içerisinde bayağı çocuk aktiviteleri ile bezenmiş bir kurgu yer alıyor. Özellikle yazmayı yeni öğrenen çocuklar açısından oldukça faydalı bulmuştum ancak dediğim gibi daha çok bir aktivite kitabı formatında olduğu için, ki zaten bu yaş grubu için bilgi ne kadar olabilir noktasında kendi kitaplığıma katmadım. Fakat resimle ilgili aktiviteler yapmaktan hoşlanan ilgili yaş grubundaki çocuklar için severek önerebilirim. 

Diğer kitapsa Osman Hamdi Bey'den Picasso'ya Çocuklar İçin Sanat [Süreyyya Evren - Fatih Aksular @panyayıncılık] adlı kitaptı. Sizin de bu kitapla sıklıkla kitapçılarda karşılaşmış olduğunuzu düşünüyorum. Bu kitabı da, diğer ressamlara daha fazla yer ayrıldığını gördüğüm için edinmeyi tercih etmedim. Ancak sizin özelde bir Osman Hamdi hayranlığınız :) yoksa ve diğer ressamlara dair de az çok bilgi olan resim sanatına dair çocuk kitabı arayışındaysanız göz gezdirmenizi öneririm.