Dorian Gray’in Portresi / Oscar Wilde..

[ENG is below]

• @bewaterbookcafe X @fundasakaoglu bibliyoterapi atölyesi Mart 2025 kitabı. 
• Meğer ben hiç bilmiyormuşum Dorian Gray hikayesini. Zira muhtemelen ya kısa öykü versiyonunu okumuşum ya da bir dizi/filmden aklımda kalanlarla yetinmişim bugüne kadar. Çünkü çok etkilendim ve aşırı beğendim. 
• Bir roman olarak baştan sona heyecanımı tutan bir sürekliliğe sahip olmakla birlikte, 1800’lerden kalma kıymetli ve kıymetli bir kumaşın ince ince dokunuşu gibi bezenerek kurgulanmış bir eser oldu kendi adıma.
• Yaratıcılık ve estetik anlamında özellikle de klasik romanlardan beklediğim tüm detayları bünyesinde bulundurması şahaneydi. 
• Daha ilk sayfasından itibaren mitolojik unsurlara yer vermesi bir yana;

[nitekim sonradan öğrendim ki fark etmediğim üzere ismi bile aslında yine bu nitelikteymiş:

~’Dorian’ ismi, antik Yunan’daki Dorlular (Dorians) adlı savaşçı topluluktan gelir. Dorlular, katı ahlaki kuralları ve disiplinleriyle tanınırdı, yani bu isim ironik bir şekilde Dorian Gray’in ahlaki çöküşüyle zıt bir anlam taşır.

~’Gray’ (gri) soyadı ise karakterin iyi ile kötü, doğru ile yanlış arasındaki ikilem içinde olduğunu simgeliyor olabilir. Wilde, onun tamamen iyi ya da tamamen kötü olmadığını göstermek için bu soyadını seçmiş olabilir.]

• dünyanın dört bi tarafından sadece edebi eserleri değil, tüm sanat dallarındaki çıktılara küçük küçük değinmesi resmen lezzetli bir yemeğin azar azar keyfini sürercesine okumamı sağladı.
• Tabii tüm bunları estetik bir kurguda sunmasının diğer tarafında aynı muhteşemlikte dini, toplumsal, psikolojik ve nice konuya dokunduran üslubu bir başka harikaydı. 
• Anlayacağınız her açıdan tekrar tekrar okunma arzusu uyandıran müthiş bir kitap oldu kendi adıma.

Meraklısına 1: Bu arada ne yazık ki bizim baskıda yok ancak İngilizce bir versiyonunda kitapta çokça geçen ve bilinmesi nispeten zor ifadenin karşılığı sözlük gibi en arkasında yer alıyordu. Ve oradan öyle çok şey baktım ve bilmediğim tonlarca çiçek, müzik, sıfat, terim, mitolojik hikaye/kahraman, ünlü karakter, mekân adı, atıfta bulunan kitap cümlesi vb. öğrendim ki inanılmazdı. Aklınızda bulunsun derim.

Meraklısına 2: Ve sevgili Funda Hanım’ın notlarından seçmeler..

• Oscar Wilde, estetik kuram olarak getiren bir yazar. 
• Hayatında da estetiği sonuna kadar deneyimleyen bir kişi. 
• Deneyim ne kadar yoğunsa onu kelimeler ile anlatmakta o kadar zordur. Bu nedenle imgeyle yapabiliyoruz bunu. İyi bir şiir de bunu yapar çünkü kendisi de semboller şeklindeki bir yapıya sahiptir. 
• Wilde ayrıcalıklı bir aileden diye eşcinselliğini bir noktaya kadar özgürce yaşayabiliyor. Ve fakat aristokrat bir ailenin oğluyla olunca hapse atılıyor. 
• Hazcı bir kitap dense de estetik teorisi bambaşka. Hem hazcı hem de estetik teori barındıran bir kitap. İkisi de eserdir çokça var ve estetik algı çok önemli. 
• Roma döneminde başlasa da evliliği kurallı hale getiren Viktoryen dönem.
• Sanayi Devrimi'nin griliği sanatçıları çok kısıtlayan bir durum. İngiliz aristokrasisinin yaşantısına ifşa ettiği için eleştirmenler tarafından da topa tutulan bir kitap. Ahlaki dejenerasyon için çok fazla eleştiriliyor. 
• Estetikçi teorinin temeli cinselliği yaşamaya bağlı. Cinselliğin yaratıcılıklarını ortaya koymak için çok büyük bir araç olduğu düşünülüyor. Ayıp ve sınır yok. 
• Estetikçi algıda iyi estetik eserler ortaya konulmasına temelleniyor. 
• Üretim, yaratıcılık; soyut bir şey de olabilir. İlla ortaya somut bir ürün konmasına gerek yok. 
• Kitap, ilk estetikçi roman ve ilk eşcinselliği anlatan roman. 
• Afyon tüketimi sinaptik algıları kapatıyor, odaklanmayı önlüyor. HDD, bipolar gibi rahatsızlıklar meydana getirip kişiyi, süreci yönetemez hale getiriyor. 
• Kitap, bireysel hazzı ana tema olarak kuruyor ki bu psikolojinin de desteklediği bir şey. Bu nedenle hazcı olanlar ötekileştiriliyor, onlara deli deniyor. 
• Bir olgunun tam oturabilmesi için en az üç kuşak yani 100 yıl gerekiyor. Bir şey oluş ve onun yaşayabilmek başka bir şey. O yüzden Henry karakteri Dorian gibi olmuyor. 
• Uyuşturucu kullanımı, fantezi gibi yaşanmasına neden oluyor. 
• Narsisyos miti ile de birleştiriliyor. 
• Faust ve güzelliğin bize dönüşü ile Bewolf ve Gılgamış’ın da izlerini görüyoruz kitapta. 
• Zaten Dorian adı da en mükemmel mimariye karşılık geçen dor mimarisinden geliyor. 
• Aristokrasinin olayı, karmaşayı basitleştirmektir. Zira siyasete de bunu sirayet ettirir. Aynı zamanda her şeyi dışlayıp dünyayı dışardan gözlemleyebilmektir. 
• Kitapta bir kadın düşmanlığı da var. Zira o derki toplumda kadın önemli değil. 
• Tema (sembolik amacı): gerçeklik, güzel, sanatın etkisi. 
• Motif (tekrar): tablo, homo erotizm, eşcinsel ilişki. 
• Sembol: esrar kullanmasam, beyaz renk, kitaplar. 
• O kafa yapısında olmaya devam edilmeli ki estetik üretim devam etsin.

“Hissedilerek çizilmiş her portre ressamın bir portresidir, modelin değil. Modelin orada bulunması yalnızca resmin yapılmasına yol açan rastlantı, bahanedir. Ressamın gözler önüne serdiği kişi o değildir; tersine, renkli tuvalin üzerinde açıklanan, ressamın kendi kişiliğidir. Bu resmi sergilemekten kaçınmamın nedeni şu ki resimde kendi ruhumun gizini ele vermiş olmaktan korkuyorum.” 

“Yağlıboyanın icadı Venedik ressamları için, Antinous’un çehresi geç dönem Yunan heykeltıraşları için ne demek olduysa, Dorian Gray’in yüzü de benim için bir gün o önemi taşıyacak. Ondan esinlenerek yalnızca resim çiziyor, boyuyor değilim. Bunları yapıyorum elbette. Gene de o benim gözümde bir modelden çok öte bir anlam taşıyor.“

Sözcükler! Basit, sıradan sözcükler! Nasıl da korkunçtular! Nasıl duru, canlı ve acımasız! İnsan onlardan kaçamıyordu. Gene de nasıl elle tutulmaz bir büyüleri vardı! Maddesiz şeylere esnek bir form verme yeteneğine sahiptiler sanki, sanki kendilerine özgü bir müzikleri vardı, viyola gibi, üt gibi tatlı. Gündelik sözler ha! Sözden daha gerçek bir şey var mıydı?

“Ruhun acısını ancak duyular alır, nasıl ki duyuların acısını alabilecek tek şey de ruhtur.”

“Yaşamın en büyük gizlerinden biridir: ruhu duyular yoluyla, duyuları da ruh yoluyla şifaya kavuşturmak. Siz harika bir yapıtsınız. Sandığınızdan daha çok bilginiz var; öte yandan bilmek istediğinizden daha azını biliyorsunuz.”

Güzellik de bir tür dehadır, hatta dehadan daha yücedir çünkü açıklama gerektirmez. Yeryüzünün yüce olgularından biridir güzellik, güneş ışığı gibi, bahar mevsimi gibi, ay dediğimiz o gümüş kabuğun karanlık sularda yansıması gibi. Büyüklüğü sorgulanamaz. Egemenlik onun Tanrısal hakkıdır. Ona sahip olanlara prenslik bahşeder. 

Arada güzelliğin yüzeysel olduğunu söyleyenler çıkar. Ama hiç olmazsa güzellik düşünce kadar yüzeysel değildir. Benim gözümde güzellik mucizeler mucizesidir. Görünüşe göre yargıda bulunmayanlar yalnızca sığ kişilerdir. Dünyanın gerçek gizemi görünmeyen değil, gözle görünendir...

Dorian arıyı, önemli şeylerin bizi korkuttuğu, adını koyamadığımız yepyeni bir duygunun içimizde kıpırdadığı ya da bize dehşet veren bir düşüncenin ansızın beynimizi kuşatarak bize teslim ol çağrısı yaptığı zamanlarda önemsiz şeylere karşı duymaya çalıştığımız o tuhaf ilgiyle seyrediyordu.

[in ENG]

The Picture of Dorian Gray / Oscar Wilde..

• @bewaterbookcafe X @fundasakaoglu Bibliotherapy Workshop – March 2025 Book
• Turns out, I never really knew the story of Dorian Gray. I must have either read the short story version or relied on what I remembered from a show/movie. Because this time, I was deeply impressed and absolutely loved it.
• As a novel, it maintains a captivating continuity that kept me excited from start to finish. At the same time, it felt like a piece of fine fabric from the 1800s, meticulously woven e intricate details.
• From a creative&aesthetic perspective, it contained everything I expect from a classic novel, which was absolutely brilliant.
• Beyond that, I loved how it incorporated mythological elements right from the very first pages.

(In fact, I later learned that even the protagonist’s name carried a deeper meaning that I hadn’t noticed before:

•Dorian comes from the Dorians, an ancient Greek warrior tribe known for their strict moral codes&discipline. Ironically, this stands in direct contrast to Dorian Gray’s moral downfall.

•Gray (as in ‘grey’) symbolizes the character’s inner conflict between good&evil, right and wrong. Wilde may have chosen this surname to emphasize that Dorian is neither purely good nor purely bad.)

• The novel doesn’t just reference literary works; it touches upon various forms of art from around the world in small yet meaningful ways, making the reading experience feel like savoring a rich&delicious meal, one bite at a time.
• And beyond its aesthetic storytelling, Wilde’s style is just as brilliant in the way it weaves in religious, social, psychological,&countless other themes.
• In short, for me, this book is a masterpiece that sparks the desire to be read again&again.

For those interested: Unfortunately, this feature is missing from my edition, but in one of the English versions, there was a glossary at the back explaining the difficult&uncommon references used throughout the book. I looked up so many things from it—countless flowers, music pieces, adjectives, terms, mythological stories&figures, famous characters, places, literary references+more—that it was mind-blowing.