Kuğu Gölü..

Çaykovski’nin üç büyük eserini de tamamlamanın (hem de onun doğum günü haftasında) güzelliği bir yanda, 2023-24 bale sezonunun kapanışının  yanı sıra alışkın+hayran olduğum kadroyu yakalayamamanın hüznü bir yanda -eserdeki beyaz-siyah kuğu temsili misali- ilk kez Kuğu Gölü balesini izleyebildim.

Hep seyrettiğim kadronun dışında temsili seyretmiş olduğumdan, bu seferki yazım genelce eser/yapım üzerinden ilerliyor olacak.

Öncelikle: Hazırlık aşamasında sanatçıların paylaşımlarından, heyecanı inanılmaz arttırır şekilde, inanılmaz bir sahne&gösterinin bizi beklediğini anlamıştım. Ancak ne zaman ki perde açıldı (özellikle de tabii ki 2.perde), kelimenin tam anlamıyla ağzım açık kaldı. Böylesi büyüleyici bir atmosferi üç boyutlu olarak görmek harikuladeydi. İnanamadım. Adeta sihirli ormanın içinde buluverdik kendimizi.

Gerçekten de bu kadar etkileyici bir orman dekoru, kesinlikle görülmeye değer bir güzellik. Göl canlanıverdi önümüzde. Müziğin+müthiş ışık kullanımının taçlandırmasıyla etkilenmemek elde değil.

Bir o kadar muhteşem İZDOB orkestrasının, bestecinin müziğine verdiği hayatla, resmen büyülendik. Bu arada ses kullanımı derken özellikle not düşmek isterim ki bence bu seferki bambaşkaydı. Çaykovski melodileri ormanın arkasından, ağaçların arasından; sahnenin sağında solundan her bir tarafından geliyordu. Yani sadece tek bir noktadan değil, bir bütün hâlinde etrafı sarar vaziyette etkiyi yükseltiyordu. Duymalısınız. 

Ve kostümler.. zaten her zaman her bir detayıyla şahaneliklerine hayranım. Ancak bu sefer kuğular özelinde nasıl bir şahanelik yarattıklarını da görmelisiniz. Öyle ki niçin eteklerinin klasik tütülerden farklı olduğunu sonunda anladım. Özellikle o özgün-ünlü figürleriyle vurucu adımlama sesleri adeta kanat sesleri gibi işin içine dahil olunca, resmen bir sahne dolusu büyülü! beyaz kuğunun büyülü etkisi altına girdik.

Gelelim baş kuğu Odette’e. 150 yıllık bir eser olmasına rağmen böylesi baskın bir kadın figür olması çok etkileyiciydi. Diğer kuğuların da pekiştirmesi ile dişil enerji bu kadar baskın olabilirdi sahnede. Adeta diğer tüm karakterleri -iyisinden kötüsüne- silip süpürdü.

* Tüm fotoğrafları, imleciniz resmin üzerindeyken sağ klikle yeni pencerede tek başına açarsanız, görseldeki yazıları çok daha büyük okuyabilirsiniz.

Meraklısına: 

• Kuğu Gölü fikri, 

+kız kardeşi Aleksandra'nın Kamena bölgesindeki evinin çevresindeki doğa
+yeğenlerinin köy eğlencesinde dans etmesi için 1871‘de yazdığı parçalardan doğmuştur.

• İlk sahnelenişi 1877 olsa da, 1880&1882’deki hâli de değil; 

ancak esasen 1895 Petipa&İvanov ile 1901 Alexander Gorsky koreografileri, 
günümüzde 70’e yakın değişik varyasyonuna esin kaynağı olmuş.

• Bugün çoğu bale şirketinin kullandığı partisyon da 1877 tarihli Tchaikovsky'nin orijinali değil, 1895 içinki Riccardo Drigo'nun revizyonu.
• Libretto da küçük kardeş Modest Tchaikovsky’nin 1895 içinki değişiklikleri* esaslıdır.

• (Balenin beyaz perdeleri olarak anılan) 2. ve 4. perdelerin koreografisi İvanov'a, 
• 1. ve 3. perdelerin koreografisi ise Petipa'ya ait.
• 1895’teki ilk Odette olan Leganini, (3.perdede ‘Siyah sahne’ olarak bilinen) 32 fouetté adlı dönüşü yapabilen ilk balerin.
• Odette/Odile rolü; gerek teknik zorluğu, gerekse hem saflığı + hem de şeytanlığı aynı başarıyla canlandırmayı gerektirmesi açısından -> günümüzde ‘bir balerinin repertuvarındaki en zor rol’ olarak kabul edilir.

*Ki bu değişiklikler:

1. Odette‘in bir peri kuğu-kızından lanetli bir ölümlü kadına dönüşmesi, 
2. kötü karakterin Odette'nin üvey annesinden sihirbaz von Rothbart'a dönüşmesi, 
3. (orijinal 1877 senaryosunda sevgililerin sadece Odette'nin üvey annesi tarafından boğularak ölmesi yerine) Odette’in kendini boğarak öldürmesi, 
4. Prens Siegfried’in de onsuz yaşamamayı tercih etmeyerek ölmesi
5. ve kısa sürede sevgililerin ruhlarının apotheosis'te (yüceliş anında)yeniden bir araya gelmesi. 
6. Librettonun revize edilmesinin yanı sıra, bale 4 perdeden 3’e indirildi—2.perde; 1.perde-2.sahne oldu.

[in ENG]

The beauty of completing all 3 major works of Tchaikovsky (especially during his birthday week) on one hand, and the sadness of not being able to catch the familiar+beloved cast on other hand -akin to the representation of the white-black swan in the work- saw Swan Lake 🩰 ballet for the 1st time.

Firstly: From the artists' posts in the preparation phase, I understood that an incredible stage&show awaited us in a way that tremendously increased the excitement. But as soon as the curtain opened (especially in the 2nd act, of course), my mouth literally dropped open. Seeing such an enchanting atmosphere in 3-D was wonderful. I couldn't believe it. We found ourselves in a magical forest, as if by magic.

Indeed, such an impressive forest decor is truly worth seeing. The lake came alive before us. It was impossible not to be impressed by the culmination of music+the superb use of lighting.

The life given to the composer's music by the equally magnificent IZDOB orchestra truly enchanted us. By the way, when it comes to sound usage, I would like to especially note that this time it was completely different. Tchaikovsky's melodies were coming from behind the forest, between the trees; from the right&left sides of the stage. In other words, it was coming not just from one point, but surrounding the whole area, enhancing the effect. You have to hear it.

And the costumes... I've always been in awe of their magnificence down to every detail. However, you must also see how they created magnificence specifically for the swans this time. I finally understood why their skirts were different from the classic tutus. Especially when the striking footsteps with their unique-famous figures became like wing sounds, we were literally enchanted by a stage full of magical! white swan's enchanting spell effect.

Now, let's talk about the lead swan, Odette. Despite being a 150-year-old work, it was very impressive to have such a dominant female figure. With the reinforcement of the other swans, feminine energy could be so dominant on stage. It literally swept away all the other characters - from the good to the bad.

For the curious:

• The idea of Swan Lake originated from pieces Tchaikovsky wrote in 1871 for his niece's village entertainment, inspired by the nature around his sister Aleksandra's house in the Kamena region.
• Although first staged in 1877, not even its 1880&1882 form, but its final version was 1895 with the choreography by Petipa&Ivanov and later Alexander Gorsky in 1901, serving as inspiration for nearly 70 different variations seen today.
• The score commonly used by most ballet companies today is not Tchaikovsky's original from 1877 but Riccardo Drigo's revision from 1895.
• The libretto also underwent significant changes* by Tchaikovsky's younger brother, Modest, in 1895.

• The choreography for the 2nd and 4th acts, known as the "white acts," is attributed to Ivanov, while the 1st and 3rd acts to Petipa.
• Leganini, the first Odette in 1895, was the first ballerina capable of performing 32 fouetté turns in the 3rd act, known as the "Black Swan" scene.
• The role of Odette/Odile is considered the most challenging role in a ballerina's repertoire today due to its technical difficulty and the need to portray both purity and wickedness with equal success.

*These changes include:

- Odette's transformation from a fairy swan-maiden into a cursed mortal woman,

- the villain changing from Odette's stepmother to the magician von Rothbart,

- Odette's choice to drown herself rather than being killed by Odette's stepmother as in the original 1877 scenario,

- Prince Siegfried choosing to die rather than live without her,

- and the lovers' spirits reuniting in the apotheosis. Along with the revision of the libretto, the ballet was reduced from 4 acts to 3—act 2 becoming act 1, scene 2.