İlerleme..

[ENG in below]

* Orijinal Fransızca ismi “Le mot progrès dans la bouche de ma mère sonnait terriblement faux” (İlerleme** kelimesi annemin ağzında feci yanlış tınlıyordu); bizde alt başlık olarak yer alıyor.

• Ne mutlu ki İzmir tiyatrosunun bu sezonki yeni eserlerinden birini seyretme şansımız oldu.
• Yazan: Matei Visniec (2005)
• Çeviren: Burak Üzen
• Rejisör: Yunus Emre Bozdoğan
• Ve bu vesileyle bir kez daha kolektifteki tüm savaşlar nezdinde özellikle tiyatronun sağaltıcı gücünü bir kez daha hissettim. 
• Sahnede performanslarıyla bunu canlandırmaları zihnimizde bence müthiş bir şifa etkisi yaratıyor. 
• Bu nedenle savaş olgusunu odağına alan bir eserle daha şifalanmak çok güzeldi. 
• Öyle ki eser bunu; kesinlikle ajite eden bir yerden değil, savaşın yarattığı tiz acıyı, izleyenlerin kalbinde hissetmemize vesile bir yerden yapıyor. 
• Bu da metnin&performansın başarısıyla ilgili kanımca. 
• Bir de özellikle vurgulamak isterim ki kapitalizmin yası bile nakte çevirme itkisini görmek çok acıydı. Sırf o bağlantıyı seyredebilmek adına dahi izlenilesi. 
• Zira başlangıçta sadece yaşamda kalma güdüsüyle yapılan şeylerin (iki gayet masum seyreden edimlerin) o hırsla çığ olup en acı duyguları dahi sömürmesi korkunç.
• Özetle terapi seansı gibi işlev gösteren oyunu sizin de izleyerek dolanıklıkların açılmasına katkı olmanız kıymetli.

** İlerleme=yeniden yapılanma (savaş sonrası)

•Ancak, bir annenin dilinde bu kelime, kayıplar, acılar ve geçmişin yıkımı ile yan yana geldiğinde anlamsızlaşır. Çünkü bu ilerleme, oğlunu geri getirmez; geçmişin enkazını silmez.

>Toplum ilerlerken bireyin kaybı ve travması ilerleyemez, orada takılı kalır.

•Kız çocuğun hiç aranmaması=patriyarkanın travmaya bile cinsiyetçi yaklaşımı

Kızın adının İda olması da manidar. 

(Doğu mistisizmindeki İda-dişil/duygusal & karşıtı Pingala-eril/rasyonel enerjileri arasında sembolik bağ)

>İkisi dengede değilse, ruhsal/bedensel dengesizlikler oluşur.

=iyileşme tamamlanmaz, içsel dönüşüm (İda) başlamaz.

(Oğulun ardından yas tutulur ama İda’nın unutulması, yasın içselleştirilmemesi, ruhun karanlıklarındaki gölgeyle yüzleşilmemesi)

[in ENG]

The Word Progress on My Mother’s Lips Doesn’t Sound Right..

* The original French title is “Le mot progrès dans la bouche de ma mère sonnait terriblement faux” (The word “progress”** sounded terribly wrong in my mother’s mouth), which is used as a subtitle in our version.

• Luckily, we had the chance to watch one of İzmir Theatre’s new productions this season.
• Written by: Matei Vișniec (2005)
• Translated by: Burak Üzen
• Directed by: Yunus Emre Bozdoğan
• And through this opportunity, I once again felt the healing power of theatre, especially in the face of all wars—both collective and personal.
• Bringing this to life on stage through their performances creates an incredible sense of healing in our minds.
• So, it was truly beautiful to experience another work that focuses on the phenomenon of war and offers a form of healing.
• This play doesn’t approach war from an agitating or overly emotional perspective. Instead, it makes us feel the piercing pain it causes, right in the heart.
• That’s what I believe makes both the script and the performance so successful.
• I also want to especially emphasize how painful it was to witness the capitalist drive to even monetize grief.
• That aspect alone makes this play worth seeing.
• Because the things initially done out of a simple instinct to survive (two seemingly innocent actions) eventually spiral into something monstrous, consuming even the deepest emotions.
• In summary, it’s a play that functions like a therapy session—and your watching it may contribute to untangling your own inner knots.

** Progress = reconstruction (post-war)

•But in a mother’s mouth, the word becomes meaningless when placed next to loss, pain, and the destruction of the past. Because this “progress” doesn’t bring her son back. It doesn’t erase the wreckage of the past.

As society “moves on,” the individual’s grief and trauma do not move with it—they remain stuck.

•The fact that the missing daughter is never searched for = how patriarchy even approaches trauma with gender bias.

The daughter’s name being Ida is also significant.

(In Eastern mysticism, Ida symbolizes the feminine/emotional energy, opposite to Pingala—the masculine/rational energy.)

If the two are not balanced, spiritual and physical imbalances arise.

= Healing cannot be completed, and inner transformation (Ida) cannot begin.

(While mourning is held for the son, forgetting Ida symbolizes the failure to internalize grief and to confront the shadow hidden in the soul’s darkness.)